Kıdem Tazminatı Şartları Nelerdir?
Kıdem Tazminatı Alacakları ve Şartları
4857 sayılı İş Kanunu kapsamındaki işçilerin kıdem tazminatı hakları, İş Kanununun geçici 6. maddesi uyarınca yürürlükte kalan 1475 sayılı mülga İş Kanununun 14. maddesi hükümlerine dayanmaktadır. Bu çerçevede, kıdem tazminatına hak kazanma koşulları, tazminatın ödenme ve hesaplanma esasları ile zamanaşımı süresi gibi husuların önemi söz konusudur.
İşçilerin iş hayatındaki en önemli haklarından biri olan kıdem tazminatı, belirli şartların oluşması durumunda işverenden talep edilebilen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için hem işçinin hem de işverenin davranışları ve işten ayrılma şekli büyük önem taşır. Bu hak, İş Kanunu’nda açıkça düzenlenmiş ve iş güvencesi sağlamayı amaçlamıştır.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları ve Hukuki Dayanağı
Kıdem tazminatı hakkı, 4857 sayılı İş Kanunu ve mülga 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi hükümlerine dayanmaktadır. Buna göre bir işçinin kıdem tazminatı talep edebilmesi için aşağıdaki temel şartlar aranır:
-
İşçinin aynı işverene bağlı en az bir yıl çalışmış olması,
-
İş sözleşmesinin belirli sebeplerle sona ermesi (işverenin haksız feshi, işçinin haklı feshi gibi),
-
İşçinin kendi isteğiyle ayrılması durumunda haklı bir sebebin bulunması (örneğin sağlık sorunları, askerlik, evlilik gibi özel durumlar).
İşçi, bu şartları sağladığı takdirde işverenden çalıştığı her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı talep edebilir.
4857 Sayılı İş Kanununun göndermesi ile 1475 Sayılı İş Kanunu Madde 14
1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte kalan 14. maddesine göre:
“İş sözleşmesi; işveren tarafından haksız şekilde feshedildiğinde, işçi tarafından haklı bir nedenle feshedildiğinde veya zorunlu nedenlerle sona erdiğinde işçi, her tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatına hak kazanır.”
Ayrıca; emeklilik, askerlik, kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde işten ayrılması gibi durumlar da kıdem tazminatı hakkı doğurur.
Hangi Durumlarda Kıdem Tazminatı Alınabilir?
- İşverenin haksız nedenle iş sözleşmesini feshetmesi,
- İşçinin haklı nedenle iş akdini feshetmesi (örneğin sağlık sorunları, iyi niyet kurallarına aykırı davranışlar),
- Emeklilik nedeniyle işten ayrılma,
- Askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılma,
- Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde kendi isteğiyle işten ayrılması,
- İşçinin ölümü.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı, işçinin son brüt ücreti esas alınarak hesaplanır. Brüt ücret yalnızca çıplak maaşı değil; sürekli ve düzenli ödenen yemek, yol, prim gibi ek ödemeleri de kapsar.
Hesaplama formülü kabaca şöyledir:
[Çalışılan yıl sayısı] x [Son brüt ücret] = Kıdem tazminatı tutarı
Çalışılan tam yılın dışındaki süreler de orantılı olarak hesaba katılır.
Kıdem Tazminatında Zamanaşımı Süresi
Kıdem tazminatı alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır. İş akdinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde dava açılmadığı takdirde kıdem tazminatı talep hakkı zamanaşımına uğrar.
Avukat Hamide Yavuz Hukuk & Danışmanlık olarak, iş hukuku ve kıdem tazminatı alacakları alanındaki kapsamlı tecrübemizle, Antalya merkezli olmak üzere Türkiye genelinde işçilerin kıdem tazminatına ilişkin haklarının korunması ve tahsili konusunda müvekkillerimize etkin avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri sunmaktayız.
Sonuç
Kıdem tazminatı, işçinin iş hayatındaki emeğinin karşılığı olarak büyük bir öneme sahiptir. Ancak hak kaybı yaşanmaması için sürecin doğru yönetilmesi, şartların tam olarak anlaşılması ve gerektiğinde hukuki destek alınması gerekir.
İlgili hukuki süreçlerde hak kaybı yaşamamak adına bize ulaşabilirsiniz.
